16 Intel X79 Socket 2011 moederborden review

Geheugenslots en PCI-Express 3.0

De Socket 2011-processors hebben een quad-channel DDR3-geheugencontroller, wat betekent dat ze vier geheugenmodules tegelijkertijd kunnen aansturen. Dat betekent dus ook direct dat je geheugenmodules per vier moet plaatsen om de hoogste prestaties te behalen. Geheugenfabrikanten hebben inmiddels de nodige kits met vier modules uitgebracht, maar het is uiteraard prima mogelijk om twee kits van twee modules te combineren.

De quad-channel geheugencontroller is voor de ontwerpers van moederborden een uitdaging. Fysiek zitten de pinnen behorende bij de vier geheugenkanalen aan weerskanten van de socket. Om goede signaalintegriteit te behouden, komen ontwerpers er niet onderuit om zodoende de slots van twee geheugenkanalen links van de CPU-socket te plaatsen en de slots van de andere geheugenkanalen rechts van de socket. De plek waar traditiegetrouw de componenten geplaatst zijn die de stroomvoorziening van de CPU regelen, is dus nu bezet door geheugenslots. Zodoende hebben fabrikanten hun hele stroomvoorziening opnieuw moeten ontwerpen, zodat deze veel minder ruimte in beslag neemt en boven de socket geplaatst kan worden.

De komst van quad-channel geheugen stelt moederbordfabrikanten direct ook voor een dilemma: worden er vier of juist acht slots geplaatst? Vier slots is voldoende voor één set geheugenmodules, maar dan is er geen ruimte meer voor toekomstige geheugenupgrades. Bij acht geheugensloten is die optie er wel, maar acht slots nemen wel weer extra ruimte in beslag en dat maakt moederborden duurder.

Vier of acht geheugenslots? Dát is de vraag bij X79.

PCI-Express lanes-verdeling

Op de vorige pagina schreven we al dat de Socket 2011-processors een PCI-Express 3.0 controller aan boord hebben met maar liefst 40 lanes. Dat betekent dat moederbordfabrikant veel vrijheid hebben in het plaatsen van PCI-Express x16 sloten. Tot en met vijf slots hoeven er geen ingewikkelde trucs uitgehaald worden.

Bij borden met drie PCI-Express x16 sloten is de verdeling van lanes altijd vast: twee sloten zijn volledig bezet met zestien lanes, de derde heeft er acht. Bij borden met vier sloten zal er in de regel geschakeld worden tussen een 16/8/16/0 en 16/8/8/8 lanes-verdeling, afhankelijk van de hoeveelheid (video)kaarten die je plaatst. Borden met vijf sloten schakelen in de regel automatisch tussen 16/0/16/0/8, 16/8/8/0/8 en 16/8/8/4/4 lanes. In ieder geval heeft het nieuwe platform meer dan voldoende lanes voor quad-CrossFire en quad-SLI opstellingen. Omdat Nvidia zelf geen moederbordchipsets meer maakt, heeft Intel opnieuw licenties gekregen om SLI te ondersteunen. Moederbordfabrikanten moeten daarvoor wel een bijdrage op de bankrekening van de GPU-leverancier storten, maar dat is bij alle in deze review besproken moederborden gebeurd.

In theorie zouden ook zes slots geplaatst kunnen worden met 8/8/8/8/4/4 lanes, maar daar hebben we Intel nog niet over gehoord en in deze test zitten ook geen moederborden met een dergelijk aantal PCI-Express x16 slots.

De Sandy Bridge-E processors bieden 40 lanes. Daar kun je aardig wat PCI-Express sloten aan knopen.

Ten slotte nog een woord over de koeling van de X79-chipset. Met een voldoende groot koelblok kan deze chipset in feite prima passief gekoeld worden. Toch vinden we op veel moederborden een ventilator op de chipset. Navraag leert ons dat de oorspronkelijke specificaties van de X79 - toen de plannen voor geïntegreerd USB 3.0 en SAS nog intact waren - een veel hoger stroomverbruik en dus hogere warmteproductie aangaven. Vandaar dat veel fabrikanten een actieve koeler op hun ontwerpen hebben geplaatst. In andere gevallen is de ventilator echter vervangen door een passief koelblok of is er een mogelijkheid om deze uit te schakelen.