9x 21:9 monitoren review: de breedte in!

Inleiding

Het jaar 2013 mag de geschiedenisboeken in als het jaar waarin beeldschermen na lange tijd stilstand op Full HD-resolutie, eindelijk weer een nieuwe stap maakten. Halverwege vorig jaar bespraken we al een groot aantal zogenaamde WQHD-monitoren met 2560x1440 pixels, dit keer is het segment van 2560x1080 pixels tellende beeldschermen aan bod. We testten er negen.

Het formaat van de hier besproken 29-inch schermen is tamelijk uitzonderlijk, de verhouding is namelijk 21:9. Dat is aanmerkelijk breder dan de 16:9-verhouding van Full HD (en WQHD en Ultra HD), maar de verticale ruimte is identiek aan die van de conventionele resolutie. Het komt ongeveer overeen met het superbreedbeeld bioscoopformaat, 2,39:1.

Gebruiksdoelen

Daarmee is één gebruiksdoel voor deze schermen direct duidelijk: beeldvullende weergave van films in dit formaat, zonder zwarte balken. Uiteraard levert dat enige uitdagingen op. Zo is de resolutie van een Blu-ray film in dit formaat ongeveer 1920x804 – ingezoomd naar 2560x1072 pixels verdwijnen de zwarte balken vrijwel geheel, maar daarmee ook vaak de daarin getoonde ondertitels. Moderne Blu-ray spelers en software hebben tegenwoordig vaak een mogelijkheid om het beeld (en/of de ondertitels) verticaal te herpositioneren, maar niet altijd. Zoek je dus een scherm als dit voor films, dan is dat iets om rekening mee te houden. Daarnaast is het dus belangrijk te weten dat je het beeld oprekt als je het inzoomt om geen zwarte balken te zien: écht ‘scherper’ wordt het niet.

Het tweede gebruiksdoel voor deze klasse beeldschermen is, opmerkelijk genoeg, games. Opmerkelijk, omdat alle schermen in deze test zonder uitzondering beschikken over een AH-IPS paneel, en die technologie is niet ideaal voor games. De TN-techniek heeft nog altijd veel kortere reactietijden, waarmee zelfs 120 Hz weergave mogelijk is. IPS is inmiddels veelal snel genoeg om onder alle omstandigheden 60 Hz te garanderen, maar het dubbele is nog buiten bereik. Toch kiezen veel gamers voor een 21:9 scherm. De grotere breedte maakt in de meeste moderne games een grotere kijkhoek op de spelwereld mogelijk: je ziet dus meer, als het spel dat toestaat. Mooi voor RPG’s, space simulaties en race games, en een potentieel tactisch voordeel voor first person shooters. Een website die hier veel aandacht aan besteed is Wide Screen Gaming Forum, een bezoekje waard als je van games houdt en je een scherm als hier besproken overweegt.

Een tweede reden dat 21:9-schermen voor gamers aantrekkelijk zijn, is dat het aantal pixels weliswaar hoger ligt dan Full HD (2.764.800 versus 2.073.600 ofwel ongeveer 33% meer beeldpunten), maar niet zó veel hoger, dat een veel zwaardere grafische kaart vereist is. Bij WQHD-schermen, die met 2560x1440 pixels ongeveer 77% meer beeldruimte om aan te sturen bieden, is dat wel het geval. Een scherm zoals hier besproken biedt daarnaast een betere kleurweergave en kijkhoeken (waarover verderop meer), door de gebruikte paneeltechniek.

Beide 2560-resoluties zijn overigens op de standaard schermformaten niet hoog genoeg om anti-aliasing overbodig te maken. Waar WQHD-schermen vooralsnog altijd 27" in diagonaal meten, zijn de 21:9-schermen in dit artikel alle maar liefst 29" groot.

Een derde gebruiksdoel vernemen we regelmatig uit de praktijk, maar wekt ook onze verbazing. Voor het bewerken van digitale video met een tijdlijn is de extra breedte uiteraard heel geschikt. Een tijdlijn past dan ook uitstekend in een 21:9 scherm – maar naar onze mening dan het beste gecombineerd met een apart scherm voor invoer en uitvoer videopreview-vensters. Twee boven elkaar geplaatst zou daarvoor uitstekend werken, met een gecombineerde resolutie van 2560x2160. Daar hangt dan wel een stevig prijskaartje aan – voor een wat lager bedrag haal je een 30" 2560x1600 scherm in huis. Combineren met een voordeliger ‘standaard’ 16:9-scherm kan uiteraard ook. Voor videobewerken met één scherm is een WQHD-scherm naar onze mening de betere keuze: dezelfde horizontale werkruimte, maar verticaal nog 2560x360 pixels extra.