19 Intel Z97 chipset moederborden review: de nieuwe generatie getest

Prijzen en conclusie

Qua mogelijkheden zit er vrijwel geen verschil tussen de bestaande Intel Z87 en de nieuwe Intel Z97 chipset. Puur op basis van chipset specificaties zou je mogen concluderen dat we bij Z97 daarom met de saaiste nieuwe moederbordengeneratie ooit van doen hebben. Gelukkig blijkt dat te kort door de bocht: de nieuwe chipset is door alle fabrikanten aangegrepen op nieuwe borden met veel nieuwe functionaliteit op de markt te brengen. De verschillende Z97 borden die we van de vier merken hebben getest zijn stuk voor stuk duidelijk verbeterd ten opzichte van hun voorlopers uit het Z87-tijdperk.

Belangrijkste nieuws is de komst van mogelijkheden van PCI-Express opslag. Een M.2 slot vinden we op vrijwel alle geteste moederborden terug en ook SATA Express zien we vaker wel dan niet. Het is nu nog lastig in te schatten welk van de drie form factors (M.2, SATA Express of uitbreidingskaarten) het meest populair zal worden zodra PCI-Express gebaseerde SSD's gemeengoed worden. Alleen al om die reden hebben moederborden die alle varianten ondersteunen wat ons betreft een streepje voor.

Bij de geteste moederborden zien we duidelijke trends. In het segment borden dat we hebben getest (alle borden zijn ca. € 130 of hoger) speelt iedereen qua componentkeuze op "safe". Konden we de keuze voor een Intel of Killer netwerkchip vroeger nog als voordeel bestempelen, in dit segment is het inmiddels standaard. En evenzo zien we dat vrijwel alle geteste borden de luxe Realtek ALC1150 audio-codec hebben. Een minder exemplaar is echt de uitzondering. In dit testveld zitten in ieder geval feitelijk geen borden meer tussen die we vooraf mogen wegstrepen als "matig". Dat is goed nieuws.

Een andere duidelijke trend is de focus op gamers en dan vooral op gamers met een beperkt budget. Iedere moederbordenfabrikant - zelf ASUS nu als laatste - heeft nu wel een Gaming-bordje voor minder dan € 150 euro. Tegelijkertijd is het zo dat het anno 2014 vrijwel onmogelijk is om je te differentiëren met gaming features: iedereen heeft een kwalitatief goede audio-oplossing met koptelefoonversterker, iedereen heeft een capabele netwerkverbinding. De verschillen bij dergelijke features - wie heeft de beste versterker bijvoorbeeld - zijn niet eens meetbaar, laat staan merkbaar.

Aangezien we vandaag op de dag van lancering nog geen gebruik kunnen maken van gemiddelde prijzen uit de markt hebben we bij wijze van uitzondering adviesprijzen opgevraagd bij de fabrikanten. Onderstaand overzicht toont de prijzen van de geteste borden. We zien dat het uiteenloopt van € 129 tot ruim € 400.

Beste keuzes

Welke borden zijn nu de beste keuzes? Voor verschillende doelgroepen zijn er duidelijke aanraders aan te wijzen. Om te beginnen met (extreme) overklokkers die een moederbord specifiek voor dat doel zoeken. Bij de vorige generatie waren we zeer gecharmeerd van de Gigabyte Z87X-OC en de nieuwe Z97X-SOC Force neemt wat ons betreft het stokje over. Geen enkel ander bord in de test biedt zoveel extra features gericht op overklokkers die ook nog eens grotendeels erg handig zijn. De prijs van net iets meer dan 200 euro is erg vriendelijk. Als het je echter puur om het overklokken gaat, kun je je overigens nog 15 euro besparen door de (nog niet door ons geteste) niet-Force versie te kopen. Volgens Gigabyte is de aanwezigheid van Intel LAN in plaats van een Killer chip het enige verschil. De MSI MPower Max AC is een mooi alternatief (klik hier voor een vergelijkingstabel), waar je als (extreme) overklokker ook veel lol aan zal beleven, maar op basis van de featureset blijft de Gigabyte wat ons betreft favoriet.

Een tweede bord dat er voor een zeer specifieke doelgroep uitspringt, is de peperdure Gigabyte Z97X Gaming G1 WiFi Black Edition. Het is het enige bord in de test met een PLX-chip die het mogelijk maakt om 3-way en 4-way SLI te gebruiken. Ben jij één van die handvol personen die dat wil gaan toepassen in combinatie met een Haswell-processor, dan is dit het geschikte bord. En laat duidelijk zijn, op alle andere vlakken zit dit bord ook prima in elkaar, al is het stroomverbruik wel erg hoog.

Dan de gamers. Voor wie een beperkt budget heeft, max € 150, is er de keuze uit zo'n vijftal borden in deze review, klik hier voor een vergelijkingstabel. Al de borden hebben een Realtek ALC1150 of Creative chip, stuk voor stuk hebben ze óf een Killer netwerkchip of op z'n minst meegeleverde software met hetzelfde effect. Verschillen zitten in de details. De Gigabyte G1.Sniper Z97 zijn we niet zo'n fan van omdat er geen M.2 en ook geen SATA Express op zit. We hebben zonder meer een zwak voor de nieuwe ASUS Maximus VII Ranger. Het bord is in vergelijking met de Gigabyte Z97X Gaming 3 en MSI Z97 Gaming 5 eigenlijk net wat te duur, maar het wordt grotendeels gecompenseerd door verschillende hard- en softwaretrucs waarmee ASUS de focus op gaming probeert uit te breiden. Of zaken als de Keybot nu wel of niet de meerprijs waard zijn is persoonlijk, het bord zou je zeker moeten overwegen. De afwerking van het bord is tip-top. Toch zijn we ook fan van de MSI Z97 Gaming 5, een bord dat dankzij Killer-chip, Creative software en verschillende extra features als probleem-diagnose toch ook een zeer mooie featureset voor slechts zo'n € 132 aanbiedt. Die Gaming 5 zou wel eens de nieuwe G45 kunnen worden. Jammer alleen dat SATA Express ontbreekt, dat zou het bord "af" maken. Heel eerlijk: meer uitgeven dan € 150 is als gamer eigenlijk niet nodig. Je doet dat voornamelijk voor extra features op andere vlakken en/of voor betere looks.

Van de goedkoopste borden in de test (de ASRock Z97 Extreme4, de ASUS Z97-A, de Gigabyte Z97X Gaming 3 en de MSI Z97 Gaming 5 kosten allemaal rond de € 130, klik hier voor een vergelijkingstabel) is als je puur afgaat op specificaties ASRock onze favoriet. Alleen dit bord heeft én een Realtek ALC1150 én SATA Express én M.2 én verschillende extra features. De prestaties van het bord, zowel qua geluidskwaliteit als qua stroomverbruik vallen echter een beetje tegen, waardoor toch opnieuw de MSI Z97 Gaming 5 in beeld komt. Hier geldt echt duidelijk: pak de vergelijkingstabel erbij en bekijk welke features, eigenschappen of testresultaten jij het belangrijkst vindt.

Wie rond de € 170 wil uitgeven mag al aardig wat extra features verwachten. Borden die we in dit segment tegenkomen zijn de ASUS Maximus VII Hero, ASUS Z97-Pro (Wi-Fi ac), Gigabyte Z97X-UD5H en MSI Z97 Gaming 7 (klik hier voor een vergelijkingstabel). Qua specs biedt ASUS de beste mix met én 802.11ac WLAN én M.2 én SATA Express en op alle vlakken prima prestaties. Ga je WLAN niet gebruiken, dan heb je met de UD5H een bord dat qua specificaties en afwerking vrijwel identiek is, maar als alternatief een tweede netwerkpoort heeft en ietsje beter presteert en idle wat zuiniger is. De Black Edition variant is wat ons betreft meer marketing dan een zinnige investering, maar zou je kunnen aanschaffen als je de zwarte kleur mooier vindt.

Een aantal borden moeten we ten slotte nog even noemen, maar kunnen we vooralsnog niet belonen met een award. De Z97I-Plus is zonder meer een uitstekende keuze voor wie een klein Haswell-gebaseerd Mini ITX systeem voor in de woonkamer wil bouwen. Zeker het lage idle verbruik is positief. We willen echter nog even de Mini ITX borden van de concurrentie afwachten om te bepalen of de Z97I-Plus niet enkel een goede, maar bovenal ook de beste keuze is. De ASUS Z97-Deluxe(NFC&WLC) biedt bijzonder veel extra functionaliteit, maar heeft last van een probleem waar veel high-end borden mee kampen: de kans dat je alle extra functionaliteit daadwerkelijk gaat gebruiken (én Thunderbolt, én 802.11ac WLAN, én NFC, en ga zo maar door...) is piepklein, terwijl je er wel voor betaalt. Mocht je je kunnen vinden in de mix van features, dan is dat het bord voor jou.

Gigabyte Z97X-SOC Force

ASUS Z97-Pro (Wi-Fi ac)
ASUS Maximus VII Ranger
Gigabyte Z97X-UD5H
MSI Z97 Gaming 5