Samsung XP941 M.2 PCI-Express SSD review: welkom in de toekomst!

Inleiding

HP noemt het de Z Turbo Drive in haar Z420-reeks workstations. Voor LaCie is het deze SSD die er voor zorgt dat Little Big Disk Thunderbolt zo bloedsnel is. We hebben het over de Samsung XP941 PCI-Express x4 SSD: niet los te koop, wel supersnel én al uitgebreid door ons getest.

Als er één trend duidelijk was bij de nieuwe Intel Z97-chipset moederborden, is dat vrijwel alle modellen voorzien zijn van een M.2-slot voor moderne SSD's. M.2, een form factor, die oorspronkelijk voor laptops is ontwikkeld, kan intern gebruik maken van twee interfaces: Serial ATA en PCI-Express. Die laatste interface moet voor veel betere prestaties kunnen zorgen dan de eerstgenoemde. Helaas zijn PCI-Express-gebaseerde SSD's nog (vrijwel) niet los verkrijgbaar.

De Samsung XP941 is een OEM-product en niet los te koop.

Voor deze review gingen we aan de slag met de Samsung XP941. We zeggen het er maar direct bij: dit is een OEM-product dat Samsung bijvoorbeeld levert aan fabrikanten die er complete oplossingen mee maken: notebooks, workstations, extern opslag, etc. Tenzij je gaat zoeken op eBay om uit te komen bij schimmige leveranciers, kun je de XP941 niet los kopen. Wil je de XP941 bemachtigen, dan is het wellicht nog het makkelijkst om zo'n LaCie Little Big Disk Thunderbolt te kopen en open te schroeven. Normaal gesproken testen we liever geen producten die niet te koop zijn, maar voor deze SSD maken we graag een uitzondering. Nier alleen omdat het een van de eerste M.2 SSD's is die ons lab bereikte, maar vooral ook omdat het - vooralsnog in ieder geval - met afstand de snelste is.

De 512GB variant heeft ook een geheugenchip aan de achterkant. De 256GB variant niet.

Eind januari testten we al de Plextor M6e, in feite de eerste PCI-Express M.2 SSD bestemd voor de losse verkoop, maar dan gebundeld met een adapter zodat je de SSD ook in PC's zonder M.2 slot kunt gebruiken. Vergeet niet: tot de komst van de nieuwste generatie moederborden bestonden er simpelweg geen desktop-platforms met M.2. Deze M6e SSD maakt gebruik van de Marvell 88SS9183 controller met PCI-Express 2.0 x2 interface.

De M.2-sloten zoals we die op vrijwel alle Intel Z97 en H97 borden tegenkomen maken alle ook gebruik van twee PCI-Express lanes van de 2.0 generatie, afkomstig uit de chipset. De M.2 standaard biedt echter ook de mogelijkheid om met vier PCI-Express lanes te werken. Er is exact één Z97-moederbord dat dit ondersteunt; de ASRock Z97 Extreme6, dat we binnenkort uitgebreid zullen bespreken. Op dit bord is het M.2-slot met vier PCI-Express 3.0 lanes rechtstreeks verbonden met de processors. En waar PCIe 2.0 x2 een maximale doorvoersnelheid van 1 GB/s biedt, gaat PCIe 2.0 x4 tot 2 GB/s en, zodra er PCIe 3.0 compatible controllers zijn, zelfs tot 4 GB/s.

Het "Ultra M.2"-slot op de ASRock Z97 Extreme6 heeft vier PCIe lanes. Gebruikelijk is twee lanes.

De Samsung XP941 is gebaseerd op Samsungs eigen S4LN053X01 controller, een chip waar we, aangezien het een OEM-product is, helaas maar weinig van weten. Wat we wel weten is dat deze controller gebruik maakt van PCI-Express 2.0 x4, waarbij de interface dus snelheden tot 2 GB/s mogelijk maakt, véél meer dan we kennen van Serial ATA 600.

Om daadwerkelijk van de topsnelheid gebruik te maken in een desktop PC moet je ofwel het genoemde ASRock Z97 Extreme6 moederbord kopen, ofwel gebruik maken van een geschikte PCI-Express x4 adapter kaart. Dat is ook de oplossing die HP gebruikt om de XP941 als HP Z TurboDrive te plaatsen in het Z420 workstations. De losse verkrijgbaarheid van dergelijke adapters is overigens net zo problematisch als van de XP941 zelf: we zitten echt helemaal aan het begin van de PCI-Express SSD revolutie.