| Algemene gegevens | |
|---|---|
| Aanschafdatum product | april 2014 |
| Product verkregen via | Gekregen |
| Aansluitmogelijkheden | |
| Overklokbaarheid | |
| Koeling | |
| Prestaties | |
| Lay-out | |
| Zou je dit product aan anderen aanbevelen? | Ja |
| Zou je weer moederbord van Asus kopen? | Ja |
Asus
Asus is in een ver verleden begonnen met het maken van moederborden. Het afgelopen decennia is het bedrijf enorm gegroeid, en het is momenteel één van de meest dominante spelers op de mondiale markt.
Asus staat bij veel mensen bekend als een bedrijf dat goede kwaliteit biedt. Of dat bij dit moederbord ook het geval is, zal ik in deze productervaring/review bespreken. De insteek is dan ook: het moederbord op een hardwarematig niveau te analyseren en te vergelijken met de directe concurrentie.
Prestatie verschillen tussen moederborden zijn, naast dat ze al door een tiental andere sites getest zijn, momenteel zo klein dat deze niet relevant meer zijn. Kortom wil je weten hoe dit bord hardwarematig in elkaar zit, en uiteraard een stukje van mijn eigen mening, dan zit je hier goed.
De exacte specificaties zijn hier te vinden.
Bij dezen wil ik Asus en Hardware.info bedanken voor de mogelijkheid om dit te testen.
Doos & inhoud
Een zwarte doos met wat grafische gele versiering en een aantal marketing punten. Laten we de belangrijkste marketing punten eens doornemen:
Wat verder nog op valt is de DTS ondersteuning. Iets wat veel andere borden in de prijsklasse niet hebben.
Een aantal punten van de voorkant worden verder uitgewerkt, een leuk overzicht van het bord en contact informatie.
Het punt dat hier op valt, is de "Remote GO!". De één of andere manier om je pc met een afstandbediening/telefoon/... aan te sturen? Potentieel een interessante functie voor mensen die dit bord willen gebruiken voor in een HTPC.
Verder Valt op dat het moederbord 8 fasen zou hebben en naast alle standaard aansluitingen een displayport aansluiting heeft.
In de doos vinden we:
Het moederbord
Een bruin PCB met goud/koper kleurige heatsinks in combinatie met zwart en gele insteek sloten. Ik kan niet zeggen dat ik het mooi vind. Echt lelijk is het echter ook niet.
De condensatoren zijn geschikt voor 5000 uur op 105°C(5k) en zijn van het merk Apaq(AP-CON). Voor zover ik weet gebruiken alleen de Asus ROG borden condensatoren die geschikt zijn voor 10000 uur op 105°C(10k). De grote concurrent Gigabyte gebruikt deze "10k" condensatoren op alle ultra durable borden (UD3 en hoger). Er zijn echter ook nog genoeg borden die 2k(Die goud gekleurde asrock condensatoren bijv) of 3k condensatoren gebruiken.
Aangezien iedere 10 graden koeler ongeveer een verdubbeling van de levensduur is, hoef je je echter absoluut geen zorgen te maken over die 5000 uur levensduur. 5k condensatoren zijn zeer respectabel in deze prijsklasse. In mijn optiek dan ook zeker een pluspunt.
Waar ik mij hierbij erg aan stoor, is dat dit moederbord door Asus wordt gepromote met: "meet Japanese industrial standards". Nou zou het best kunnen dat Apaq die standaarden officieel behaalt. Toch is het enigszins misleidend, aangezien Apaq een Taiwanees bedrijf is. Nou zijn er vrij weinig problemen met dit type condensatoren, maar heel eerlijk is het in mijn ogen niet.
Van link naar rechts hebben we:
Alle aansluitingen die je nodig hebt lijkt me.
We zien de koper/goud kleurige heatsinks die vast zitten met pushpins. Ik heb een groot hekel aan die pushpins, maar aangezien de heatsinks niet heel groot zijn is het constructief gezien geen probleem. Onder deze heatsinks moet een 8-fasen VRM zitten. Aangezien ik de heatsinks al van het bord af heb gehad, weet ik echter dat je het beter als 4-fasen VRM kan beschouwen. Rechts zien we de twee fasen voor het geheugen en een memory ok knop. Met behulp van deze knop kan je het geheugen op compatibiliteit en grote defecten controleren.
Hier zie je drie PCI-E sloten. De bovenste twee zijn aangesloten op de controller in de CPU en draaien op PCI-E 3.0 16x/0x of 8x/8x. Het onderste PCI-E slot is aangesloten op de PCH en heeft maar twee PCI-E 2.0 lanes tot zijn beschikking. Daarnaast zie je twee PCI-E 1x sloten en twee PCI sloten.
Ook zijn zes gele Sata 600 sloten te zien. Deze worden allemaal direct aangestuurd vanuit de PCH. Verder zie je een groot aantal headers, waaronder drie USB 2 en één USB 3 header. In het midden van het bord, helemaal onderaan, zie je de "direct key". Deze knop zorgt ervoor dat je direct naar de bios gaat de eerst volgende keer dat je de pc opstart.
Hier kan je zien hoe de Sata connectors precies gepositioneerd zijn. Ook zijn de speciale features van het moederbord hier goed zichtbaar: de TPU en EPU switches. Als ik de handleiding zo door blader lijkt de TPU switch een simpele switch te zijn die de cpu ratio en/of de BCLK iets omhoog gooit. De EPU switch zou voor lager verbruik moeten zorgen. De opties voor de EPU switch kunnen ingesteld worden in de UEFI(en/of in de software?). Waarom zit die hele functie dan niet in de UEFI? Daar heb je toch geen switch voor nodig?
Het Moederbord in detail
VRM
Vier van de acht CPU-fasen en de PWM controller. De helft van de CPU VRM is zichtbaar op de bovenstaande foto.
Had Asus hier een echte 8-fasen VRM gebruikt, dan had je een verbetering van prestaties kunnen zien. Denk hierbij aan betere efficiëntie en minder ripple. De gebruikte onderdelen zijn echter van prima kwaliteit, de PWM controller kan de verdubbelde duty cycle prima aan en de VRM voldoet voor de gemiddelde gebruiker en zelfs voor de meeste (niet extreme) overklokkers.
Hier een vergelijking van VRM temperaturen(zonder heatsink, zodat de hotspots zichtbaar zijn) gemaakt door pctuning.
Er is in die foto vrij weinig verschil te zien buiten dat het Gigabyte bord ver weg het koelste is. Er zijn echter wel degelijk flinke verschillen. De hoogst gemeten temperaturen zijn als volgt:
De verschillen zijn redelijk groot. Het Gigabyte bord blijft duidelijk het koelste met zijn hoge kwaliteit 8 fasen VRM. Het Asus bord doet het ook prima met zijn verdubbelde 4-fasen en haalt een keurige tweede plaats.
De verschillen zijn beduidend minder groot wanneer je de heatsink er terug op zet. Dit laat zien dat met name het MSI bord last heeft van hotspots, wat bij overklokken kan zorgen voor problemen.
Geheugen VRM - twee fasen 4955N. Niets om over naar huis te schrijven, maar gewoon degelijk en prima voor in deze prijsklasse. Het geheugen verbruikt niet veel en het overklokken van geheugen heeft op dit platform relatief weinig effect op prestaties.
Circuit analyse
Zoals ieder Z87 moederbord heeft ook dit moederbord de standaard 4.1W Z87 PCH(chipset)(zie het blokdiagram hierboven). Deze PCH heeft 18 poorten. Iedere poort kan een PCI-E 2 lane zijn, een sata 600 poort of een USB 3 poort. Hierbij zijn de maximale poorten voor deze drie respectievelijk 8/6/6. Aangezien het totaal aantal gebruikte poorten niet hoger dan 18 mag zijn, kan de fabrikant deze dus verdelen(bijv 6/6/6 of 7/6/5 enz.).
We hadden al vastgesteld dat er 6 native Sata 600 poorten waren. Ik zie geen USB controller hub en we kunnen er dus vanuit gaan dat alle zes(4x achterkant + 1 header) de USB 3 poorten ook direct van de PCH komen. Dan hebben we nog 6 poorten over die gebruikt kunnen worden als PCI-E 2.0. Twee hiervan worden gebruikt voor het onderste PCI-E slot. Ook heeft het bord twee PCI-E 1x sloten. De laatste twee PCI-E poorten van de PCH worden vermoedelijk gebruikt door de PCI-E -> PCI brug (ASM1083) en de NIC (Realtek 8111)
Links de Realtek NIC en rechts de Asmedia PCI-E -> 2x PCI brug.
Asus heeft op dit bord niet gekozen voor een intel (i217v) NIC of een bigfoot killer NIC, maar voor een Realtek NIC. De intel NIC staat bekend als extra betrouwbaar met goede ondersteuning en de Killer NIC heeft een aantal extra features. De gebruikte Realtek NIC doet niet iets specifieks extra goed, maar is doet wat het moet doen. Het overgrote merendeel van de mensen zal dan ook geen verschil merken ten opzichte van een Intel of killer NIC.
Over de PCI brug valt vrij weinig te zeggen. Het doet wat het moet doen, niet meer of minder. Je zou je af kunnen vragen of PCI sloten überhaupt nog nodig zijn. Voor mij persoonlijk zijn ze totaal overbodig en in mijn omgeving zie ik ook niemand die ze gebruikt.
Het geluid wordt verwerkt door een Realtek ALC892. Helaas één van de goedkopere chips. Ik had hier toch liever een ALC1150 of ALC898 gezien. Voor goedkope geluidsinstallatie, of mensen die niet zo op geluid letten, zal het geen verschil maken. Voor de meer audiofiel onder ons is zo'n ALC892 niet genoeg.
De Super I/O die het systeem in de gaten houdt is een Nuvoton NTC6791D. Deze chip kan volgens mij tot zes fan headers aansturen. Ik kan echter geen datasheet van de chip vinden. Dit moederbord gebruikt vijf van deze fanheaders. Er zijn drie standaard 4-pin fan headers aanwezig en nog eens twee extra 4-pin headers voor cpu fans. Hiermee wordt de gebruikte chip dus niet volledig benut.
De verwisselbare UEFI/bios chip met 64M-bit aan geheugen.
De TPU en EPU chips voor extra functionaliteit. De TPU zorgt volgens mij voornamelijk voor de TurboV functionaliteit (overklokken buiten de bios om) en de EPU moet energie verbruik in de gaten houden om zo je systeem efficiënter te laten draaien.
Na wat getest met de EPU functionaliteit blijkt dat het inderdaad je systeem iets zuiniger maakt. De voltages gaan, met name in idle, iets omlaag. Ik heb het een paar uur bijgehouden met mijn Cresta RCE-1106 en het bespaard een paar watt, niet echt indrukwekkend. Wanneer je overklokt wordt de functie automatisch uitgezet, wat ook logisch is.
De TPU functionaliteit maakt het voor beginners eenvoudig om 'met een druk op de knop' je systeem te overklokken. Leuk voor beginners, maar voor gevorderde overklokkers vrij nutteloos.
Als laatste hebben we de vier ASM1480 switches van Asmedia. Deze switches zorgen ervoor dat het moederbord van 16x/0x kan switchen naar 8x/8x. Iedere switch kan twee PCI-E 3.0 lanes naar een ander slot schakelen.
De UEFI & Software
Hoe de UEFI in elkaar zit en precies werkt is niet goed weer te geven met fotos en tekst. Vandaar dat ik iedereen aan kan raden om een fimpje op youtube op te zoeken of, als je de mogelijkheid hebt, het bij iemand anders eens te proberen.
Mijn ervaring met de Asus UEFI is zeer positief. Ik heb zelf ervaring met de nieuwe Gigabyte UEFI en gebruik op mijn eigen PC nog steeds de oude 'award bios'. Het is allemaal een beetje wennen, maar ik kon redelijk snel alles vinden waar ik naar zocht. Voor beginners is het zelfs extra eenvoudig gemaakt met voorgeprogrammeerde profielen.
Het bord heeft meer dan genoeg features en alles is zeer overzichtelijk weergegeven. Ik ben zelf erg te spreken over de 'quick note'en 'last modified' functionaliteit.
De quick note laat je zelf een stukje schrijven dat je vervolgens overal in de UEFI erbij kan pakken.
De last modified functionaliteit laat zien wat jij veranderd hebt in de UEFI. Deze informatie kan vervolgens opgeslagen worden op een usb stick.
Er wordt ook software met het bord meegeleverd, namelijk de Asus AI suite III. Deze software bestaat uit een aantal verschillende onderdelen. Denk hierbij aan fanXpert, de al eerder voorbijgekomen TPUen EPU en de digi+ power control. In het kort biedt deze software de mogelijkheid om UEFI settings aan te passen zonder daadwerkelijk de UEFI in te duiken. Daarnaast biedt de software nog een aantal extraatjes zoals AI charger, EZ update en zo nog een hele rits aan extra functionaliteit.
Als je alle mogelijkheden van de software eens rustig door wil nemen, dan raad ik je aan om dit fimpje eens te bekijken.
Er zitten een aantal leuke features tussen, ik vraag mij echter af in hoeverre die features betrouwbaar zijn. Hoe meet die software bijvoorbeeld het verbruik van jouw CPU? Voor zover ik weet kan het moederbord het verbruik van de CPU niet nauwkeurig meten. Kortom het is een softwarematige schatting op basis van instellingen en belasting. Leuk en aardig, maar nauwkeurig is het zeker niet.
Enfin, ik ben zelf niet zo van die software functionaliteit. In mijn optiek heeft het een nogal hoog gimmick gehalte. De enige functie die ik echt handig vind is het FanXpert deel van de software. Fans zijn individueel heel gemakkelijk in te stellen of te programmeren zonder dat je de pc steeds opnieuw op moet starten om in de UEFI te komen.
Overklokken
Ik heb wat tijd in de UEFI doorgebracht met als doel de cpu wat hoger te klokken. Helaas heb ik niet heel veel tijd, dus veel moet je er niet van verwachten.
De 4.2 ghz is snel gehaald zonder al te veel te veranderen. In combinatie met mijn Gelid tranquillo rev 2 bleven de temperaturen ruim onder de 70°C(62°C-67°C).
Toen ik de voltages iets verhoogde steeg de temperatuur exponentieel snel. Na een middagje worstelen ben ik niet verder gekomen dan 4.4 ghz op 1.248V. De hoogst gemeten temperatuur was 76°C. Ik heb echter niet het gevoel dat het moederbord de bottleneck is. Ik ben bang dat je bij het overklokken van een Haswell CPU voornamelijk afhankelijk bent van de CPU zelf
De concurrentie
Alle drie de andere grote concurrenten hebben een moederbord in dit segment. Gigabyte heeft de Z87X-D3H (en de G1 sniper), MSI heeft de Z87-g45 Gaming en Asrock heeft de Z87 Extreme 4. Als je de functionaliteit van de drie eens rustig door wil nemen, bekijk deze tabel dan eens.
Een aantal kleine verschillen die mij opvallen zijn:
De grote verschillen zijn te vinden in de gebruikte onderdelen.
Dan de kwaliteit van de VRM en de condensatoren. Als het op kwaliteit aan komt gaat er niets boven het gigabyte bord. 8-fasen met een digitale pwm controller en hoge kwaliteit MOSFETS (IR powerstages). Daarbij komen japanse condensatoren met een levensduur van 5000 uur op 105°C.
Het Asus bord doet hier net een stapje terug met haar 4 verdubbelde fasen VRM, digitale pwm controller en degelijke kwaliteit mosfets. De condensatoren zijn, zoals al eerder is besproken, van Taiwanese afkomst met een verwachte levensduur van 5000 uur op 105°C.
Asrock moet het voornamelijk van de marketing hebben met een 6 verdubbelde fasen VRM, een hybride analoge pwm controller(nee Asrock, niet digitaal!) en matige kwaliteit MOSFETS. Over de condensatoren durf ik niks met zekerheid te zeggen. Bij de vorige generatie waren die gouden condensatoren echter Japans met een levensduur van 2000 uur op 105°C.
Zoals eerder werd aangetoond wordt de VRM van het MSI bord erg warm. Dit bord gebruikt 4 verdubbelde fasen van matige kwaliteit en een hybride analoge pwn controller. Over de condensatoren durf ik niks te zeggen. Als ik echter terug reken van MSI marketing cijfers, kom ik uit op ergens rond de 2000 uur op 105°C.
Verbeterpunten
Punten die mij opvielen en die ik, als ik bij Asus zou werken, anders zou doen.
Oordeel & conclusie
Het moederbord laat een positieve indruk achter. Aangezien ik geen praktische ervaring met de drie concurrerende borden heb, kan ik niet definitief zeggen welke het beste is. Als ik uitsluitend naar kwaliteit zou kijken, dan is het Asus bord een uitstekende tweede keuze na het Gigabyte bord. Het Asus bord biedt echter een aantal extraatjes die het Gigabyte bord niet biedt en is iets goedkoper. Kijk je puur naar functionaliteit, dan zou ik het Asus bord wederom een tweede plaats geven. Het MSI z87-g45 gaming bord biedt qua functionaliteit een aantal extraatjes die toch leuk zijn meegenomen. Het Asus bord heeft echter wel de AI suite functie en ondersteunt DTS.
Het bord is nergens echt goed in, maar ook nergens echt slecht. Het ligt er dus maar net aan waar je naar zoekt. Zoek je echter naar een goede combinatie tussen kwaliteit en functionaliteit, dan is dit bord zeker een aanrader.
Als je nog vragen, op en/of aanmerkingen hebt, dan hoor ik het graag.
Bronnen voor fotos:
Meeste closeup fotos - Ocaholic
Overview foto - Hardware.info
Temperatuur vergelijking - PCTuning
Andere fotos - zelf gemaakt
| Vergelijk | Product | Prijs | |
|---|---|---|---|
|
Asus Z87-A
|
Niet verkrijgbaar |
