Zalman CNPS20X productervaring door Frozen

Deze review is afkomstig van Tweakers en kan daarom opmaakfouten bevatten.

Intro

Sinds kort is Zalman weer beschikbaar op de Nederlandse markt. Het merk heeft jaren lang CPU-koelers gemaakt en was daar toendertijd ook één van de beste in. Na een aantal jaar was het merk niet meer te verkrijgen op de markt, maar met deze Zalman CNPS20X willen ze hun comeback maken. De koeler is gelanceerd tegelijkertijd met het kleinere single tower broertje de Zalman CNPS17X. In deze review gaan we zien of Zalman zijn comeback waar maakt.

De Zalman CNPS20X is te verkrijgen voor een krappe 90 euro.

Specs

Kijken we naar de specificaties van de Zalman CNPS20X, dan zien we dat de koeler met 1,3kg best wel aan de zware kant is. Meer massa betekent dat er meer warmte kan worden opgenomen en vaak ook dat het koeloppervlak groter is, het zou dus als het goed is moeten leiden tot betere koelprestaties. Er worden twee fans bijgeleverd die van 800 tot 1500 RPM gaan. Deze fans hebben RGB-leds ingebouwd!

De koeler is compatibel met Intel sockets LGA2066/2011-V3/2011 en 115X processoren, waarbij de X staat voor een willekeurig nummer: bijvoorbeeld 1151 of 1150. Ook is de koeler compatibel met AMD sockets AM4/AM3+ en AM3.

Meer informatie is te vinden op de website van de fabrikant.

Unboxing

Op de voorkant van de doos vinden we groot een afbeelding van de koeler. Zalman lijkt duidelijk te willen aangeven dat deze koeler RGB-fans heeft, omdat de letters op de voorkant het kleurenspectrum van het licht tonen. Op de achterkant van de doos vinden we een afbeelding van de koeler met de maten erop. Dit is erg handig en hiervoor geven we Zalman zeker credits. Daarnaast staat er ook wat over RAM compatibility en wat voor verloopjes er allemaal zijn bijgeleverd.

Wanneer we de doos openen vinden we eerst de gebruiksaanwijzing, dit is erg handig omdat je die dan gelijk kunt gaan gebruiken! Die ga je overigens ook wel nodig hebben voor de installatie van de koeler, maar daar later meer over. Nadat we de manual eruit hebben gehaald, kunnen we het doosje met accessoires verwijderen. Dan zien we in een doosje de heatsink en de twee fans. Interessant is het om te zien dat Zalman eigen koelpasta bijlevert.

In de doos vinden we:

[li]De heatsink[/li] [li]Twee fans[/li] [li]Een doosje met accessoires inclusief koelpasta en verloopjes[/li] [li]Gebruiksaanwijzing[/li]

Design

Zalman heeft zijn best gedaan om deze koeler een eigen maar interessant uiterlijk te geven. Dat is ze zeker gelukt door gebruik te maken van de koperkleurige kern met de aluminiumkleurige vinnen er omheen. Wat de koeler eigenlijk speciaal maakt zijn de RGB Fans, waarbij de kleur in het frame zit en niet in de bladen zelf. De koeler weegt in totaal zo’n 1,3kg en is met een lengte, breedte en hoogte van respectievelijk 140, 170 en 165 mm een van de grootste koelers op de markt.

Ventilatoren

De twee identieke ventilatoren zijn gemaakt van hard mat plastic met daar omheen een ring van plastic. Deze ring heeft twee uitsteeksels, een aan de bovenkant en een aan de onderkant, waarschijnlijk voor de sturen van de luchtstroom. De ventilatoren moeten wel geassembleerd worden, maar dit wordt besproken in het volgende hoofdstuk. We vinden het jammer dat de fans geen bredere ring hebben, omdat wij denken dat dit beter helpt met het sturen van de lucht waardoor de lucht beter langs de heatsink gepompt kan worden. Op deze ring zitten rubberen dempers, ook tussen de ventilator en de ring zitten dempers.

De bladen van de ventilatoren hebben een bepaald design waardoor ze volgens Zalman een gerichtere luchtstroom kunnen produceren. Of dat ook daadwerkelijk zo is hebben we niet getest, maar hoe dan ook zorgt het voor een interessant design. De binnenste bladen zitten overigens vast aan dezelfde basis als de grotere bladen, dus het is niet alsof ze beiden los van elkaar draaien: ze hebben dezelfde omwentelingssnelheid. De ventilatoren hebben een snelheid van 800-1500 RPM en kunnen een dynamische druk van 1,1 mm water genereren.

Kijken we naar het design van de bladen zelf, dan zien we van binnen naar buiten dat de eerste helft van het blad gesplitst is in twee delen. De trailing edge van het blad loopt vervolgens door en wordt verbreed waardoor het blad zijn gewone vorm krijgt. Aan het uiteinde van de bladen heeft Zalman kleine winglets geplaatst om zo de luchtstroom beter langs de vinnen te laten blazen.

De fanguards hebben in het midden zo’n 8 LEDS zitten, waarvan het licht door de doorzichte fanguards wordt geleid in een X-vorm. Dat licht ziet er best wel interessant uit en heeft eigenlijk wel iets stoers! Wij hebben de kleur op oranje gezet, maar je kunt hier met je moederbord zo goed als elke willekeurige kleur van maken. Dit kan meestal in de software van je moederbord of in het BIOS, Zalman levert hier zelf geen software voor. De fans zijn echter wel compatible met Razer Chroma RGB, Spectrum RGB Sync en Zalman Z-Sync.

Heatsink

De baseplate van de XNPS20X is gemaakt van vernikkeld koper en is met 6 heatpipes aan elke kant verbonden met de koelvinnen. De heatpipes zitten wat hoger in de baseplate dan normaal is, dit omdat ze de warmte daar egaler over het blok is verspreid en dan makkelijker kan worden afgevoerd. Wanneer we wat koelpasta op de baseplate doen en het er wat slordig afvegen, zien we dat de baseplate niet spiegelglad is. Dat heeft natuurlijk weer voordelen, omdat het koeloppervlak dan groter is. Echter kan het er ook voor zorgen dat er minuscule luchtdeeltjes tussen de CPU en de koeler blijven zitten en dat de afstand tussen de baseplate en de koeler groter is. Het is in de praktijk lastig om hier conclusies aan te verbinden zonder uitgebreid te testen.l

De vinnen van de heatsink zijn gemaakt van koper en aluminium waarbij in het midden van de heatsink het koper zit. Bijzonder aan deze vinnen is dat ze wat gekromd zijn waardoor volgens Zalman het koeloppervlak 15% groter is dan bij vergelijkbare koelers van dit formaat die rechte lamellen hebben. De volledige heatsink heeft een koeloppervlak van 1.5242 $m^2$

Deze 4D lamellen lijken bijna net zo dik te zijn als die van de grootste concurrent. De lamellen voelen stevig aan maar lijken wel wat scherp te zijn langs de randen. Verder zijn we best wel te spreken over het design van de heatsink. We vinden het interessant om te zien dat Zalman inderdaad op deze wijze de oppervlakte van de bladen heeft verhoogd. Echter betekent het dan wel dat lucht stromen min of meer de weg van de minste weerstand kiezen. Daardoor kan het dus zijn dat de koeler minder effectief is op bepaalde gebieden. De luchtstroom wilt namelijk het liefste door de grote gaten heen en minder graag door kleine gaten. Echter, waar is het meeste contact met de luchtstroom? In de kleine gaten, dus of er nog wat overblijft van de 15% oppervlaktevergroting gaan we zien in de prestaties.

Assembly

Voor de assemblage van de koeler ga je hoe dan ook de gebruiksaanwijzing nodig hebben, de assemblage is namelijk iets lastiger dan gemiddeld. Zo hebben we hier en daar door wat onoplettendheid een foutje gemaakt en staat er een fout in de manual. Dat betekent niet dat het lastig is, elke computerleek kan dit en zeker met de gebruiksaanwijzing: het kost alleen wat meer tijd. Je kunt deze assemblage in je eentje, dus je hebt niemand nodig. Het enige wat je wel nodig gaat hebben is een schroevendraaier, omdat Zalman die niet meelevert.

Ventilator

Voor de assemblage beginnen we met de ventilator. Waarom we de ventilator moeten assembleren weten we niet goed, de ventilator had prima pre-assembled in de doos kunnen zitten, immers was daar genoeg ruimte voor in het doosje. De assemblage is echter wel zo eenvoudig als 4 schroeven in de hoekpunten draaien en je bent klaar. Op de hoekpunten zitten wat rubbertjes om geluidsdemping te bevorderen, maar een aantal van deze rubbertjes was bij ons sample niet zo mooi vastgelijmd op de casing. Dat leverde gelukkig geen probleem op, maar we zagen het ook op de andere ring van de andere ventilator. Bij de ventilators zitten twee mounts waarvan we erg fan zijn. Deze hebben op de zijkant het Zalman logo staan en zorgen er eigenlijk erg eenvoudig voor dat een ventilator te bevestigen of te verwijderen is van de heatsink.

Koeler

Wanneer je klaar bent met de fan kan je beginnen met het verwijderen van de backplate van je vorige koeler en het installeren van de bijgeleverde. Dit bijgeleverde backplate klaar maken met behulp van de pinnen gaat makkelijk, maar je moet er wel erg goed kijken. De afronding tussen de uitsteeksels van het backplate is namelijk aan twee kanten ronder dan bij de andere kant. Dit is om je te helpen bij de assemblage, maar met ons AM4 socket hebben we dit verkeerd gedaan, zoals duidelijk is te zien op de foto’s. In het backplate moet je afhankelijk van of je een Intel of AMD processor hebt, een bepaalde sticker plakken welke fungeert als afstandshouder.

Aan de “interessante” kant van het moederbord kunnen we dan wat kartonnen beschermringetjes en wat stand-offs plaatsen. Deze kartonnen beschermringetjes, ondanks dat ze effectief zijn, hadden best wel aan de stand-offs bevestigd mogen worden. De backets voor AMD, ofwel AMD Guides genoemd, hebben vier gaten waarvan twee voor socket AM3 en twee voor socket AM4. Deze dienen met de convexe (ofwel bolle kant) richting de processor te staan. In de gebruiksaanwijzing staat dat de twee gaten die het verste van het midden van de bracket af zitten voor AM3 zijn, maar dat is fout: deze gaten zijn namelijk voor AM4. We hebben Zalman hierover op de hoogte gesteld. Vervolgens schroef je de brackets vast op de stand-offs met de bijgeleverde kopjes.

Het is nu tijd om de heatsink te installeren, dat gaat eigenlijk vrij makkelijk, maar ook hier had het handig geweest als de schroeven al vastzaten aan de koeler bijvoorbeeld. Vergeet niet om de sticker van de onderkant van de koeler te halen, je zult niet de eerste zijn die dat in zijn enthousiasme vergeet te doen. Doe een klein beetje koelpasta op de processor en plaats de koeler zodanig dat de gaten op de heatsink zijn uitgelijnd met de gaten op de brackets. Je kunt nu de koeler vastschroeven. Vervolgens pak je de ventilatoren en je maakt deze eenvoudig met de twee clipjes vast aan de heatsink.

De heatsink interfereert in ieder geval niet met het RAM-geheugen, dat is zeker een pluspunt. De fan kan er echter wel tegenaan komen, dus die moet je dan iets hoger plaatsen. Bij ons paste de koeler met fans met speling van 5mm in onze Fractal Design Meshify C.

Performance

Test setup

De prestaties van deze high-end cooler hebben we vergeleken met de twee grootste concurrenten van de Zalman: de Noctua NH-D15 en de be quiet! Dark Rock pro 4. Alle drie de koelers zijn onder dezelfde omstandigheden getest: een omgevingstemperatuur van 21,5 graden en een relatieve luchtvochtigheid van 35%.

Voor onze testen gebruiken we de volgende setup:

[li]AMD Ryzen 3700X (AMD precision boost overdrive)[/li] [li]Gigabyte Aorus X570 Elite[/li] [li]16GB 3200MHz DDR4 Ram op 3600-16-19-19-16[/li] [li]Fractal Design Meshify-C met de standaard case fans op 50%[/li]

Om zo nuttig mogelijke resultaten te krijgen zijn de volgende testen niet gedaan op een open test bench maar in een dichte en relatief kleine Fractal Design Meshify-C kast. De twee casefans van de Meshify-C draaiden op 50% wat overeen komt met 400RPM, hierdoor verdwenen ze op de achtergrondruis van 49.5 dB(a). De fans van de grafische kaart stonden uit waardoor ook deze geen invloed hadden op het gemeten geluidsniveau. Alle waarden zijn linear gecorrigeerd voor kleine verschillen in omgevingstemperatuur. De testen zijn gedaan met behulp van Cinebench R20, na 3 rondjes hebben we de temperatuur opgenomen. De meetfout is 0.2 voor het geluidsniveau en 0.5 voor de temperatuur

Resultaten

Als we naar het geluid-temperatuursdiagram kijken zien we dat linkonder in het diagram een goede locatie is om te zitten. Daar hebben we namelijk weinig geluid en een lage core temperatuur. We hebben meetwaardes gekregen over het spectrum van fan settings, ondanks dat de specificaties van de fans verschillen.

Laten we kijken naar hoe de Zalman presteert in de testomstandigheden zoals aangegeven in de bovenstaande paragraaf. We zien dat de prestaties niet enorm toenemen wanneer we de fan op 100 of op 50% zetten. Dat kan betekenen dat onze processor te weinig warmte genereert om dit verschil duidelijk te maken of dat de flowomstandigheden niet optimaal zijn. Zo kan er bijvoorbeeld vanuit aerodynamisch oogpunt loslating hebben plaatsgevonden bij de ventilatorbladen. Als je hier echt de reden van wilt vaststellen heb je duur aerodynamisch onderzoek nodig en ondanks dat we dat wel kunnen, hebben we daar niet de apparatuur en tijd voor. Het lijkt dus in ons geval niet nuttig te zijn om de ventilator harder te laten draaien dan 50%, maar als hij op 50% draait haalt hij goede koelresultaten.

De koelresultaten zijn rond het 50% gebied vergelijkbaar met die van de concurrenten en liggen binnen de gestelde foutmarges. De reden waarom de lijn van Zalman niet verder doorloopt naar rechts, heeft te maken met de limiet van de fan. De fan draait namelijk tussen de 800 en 1500 RPM waarbij de concurrenten ook met 200 RPM kunnen draaien. We kunnen dus uit dit diagram het volgende concluderen:

De Zalman weet goed te koelen met een laag geluidsniveau, zolang je de fans maar niet boven de 60% zet omdat ze dan onevenredig veel geluid gaan produceren zonder veel beter te gaan koelen.

Temperatuur

Als we alle drie de koelers vergelijken op 50% fanspeed en niet kijken naar het geluid dan zien we duidelijk dat Zalman de beste koelprestaties levert op dit percentage. Wat 50% betekent voor de RPM van elke koeler is verschillend.

Geluid

Als we alle de drie koelers vergelijken op basis van geluid, dan zien we dat de Zalman ongeveer tweemaal zo luid is als de Noctua of de be quiet! bij een fanspeed van 50%. Wanneer we naar 100% gaan zien we dat de noctua tweemaal zo luid is als de be quiet! en de Zalman tweemaal zo luid is als de Noctua.

Wij denken, dat wanneer Zalman andere fans had bijgeleverd met betere prestaties of in ieder geval prestaties met een groter bereik dan 800-1500 rpm, het geluidsniveau lager zou zijn.

Op een gegeven moment hadden we de koeler gemonteerd in ons systeem en hoorden we wat getik. We denken dat dit komt door een draadje wat de fan raakte, vanwege het wat weinig bescherming rond de bladen.

Heatmap

De heatmap in de case met het zijpaneel open. Je ziet duidelijk dat de warmste gebieden toch wel in het midden van de koeler zitten, daar waar gebruik wordt gemaakt van het beter geleidende koper.

Sustainability

Voor de duurzaamheid kijken we naar 5 eigenschappen:

[li]Duurzame ambities van het bedrijf[/li] [li]Duurzame verpakking[/li] [li]Duurzaam design[/li] [li]Energiezuinigheid[/li] [li]Veiligheid[/li]

Op het gebied van duurzame ambities scoort Zalman laag, op de website staat alleen dat er alles aan doen om de natuur en het milieu te beschermen. Veder is er eigenlijk niets over te vinden, geen strategie, toekomstplannen of dergelijke informatie.
Op de verpakking hebben we niets kunnen vinden van FSC keurmerken.
Over de duurzaamheid van het materiaal zijn we tevreden. Er wordt gebruik gemaakt van puur koper en puur aluminium volgens Zalman, dat is makkelijk om te smelten en dus te recyclen.
De energiezuinigheid is prima maar op basis van onze resultaten lijkt het alsof er veel energie verloren gaat in de vorm van geluid. Daarnaast zou het ook fijn zijn als de fans op een wat lager toerental konden draaien om zo nog meer elektriciteit te besparen.
Onder veiligheid valt o.a. de veiligheid van de gebruikte materialen en de bouw van het product. Zoals we zeiden zitten er wat scherpe randjes aan de vinnen op de koeler en dat vinden we toch wel meewegen, ondanks dat wij onze vingers er niet aan hebben opengehaald. Verder zijn de fans relatief onbeschermd aan de zijkanten en zijn de draden wat lang waardoor ze misschien in de fan kunnen komen als je ze niet goed wegwerkt.

Conclusion

Met de Zalman CNPS20X probeert Zalman de Nederlandse markt weer achter zich te krijgen. Met de Zalman CNPS20X lijkt dat aardig te lukken.

De koeler is qua design best wel interessant en weet zich van andere koelers te onderscheiden door het design van de heatsink en fans en het gebruik van RGB in de fans. Het oplichtende X-patroon van de fans door de RGB-LEDS ziet er erg interessant uit! Fijn is ook dat je deze RGB kleuren makkelijk op het moederbord kunt aanpassen. Verder vinden het best wel gaaf dat de kern van de heatsink van koper is en de koelvinnen een kromming hebben, het zorgt er toch voor dat de koeler een wat ander uiterlijk krijgt. Of je hiervan houdt hangt af van je smaak natuurlijk.

De bouwkwaliteit is goed, je krijgt een zware koeler waarvan je het idee hebt dat hij goed in elkaar zit. De vinnen van de heatsink zijn wat scherp, dus daar moet je wel even mee opletten. De vinnen van bijvoorbeeld de grote uilachtige concurrent zijn overigens ook wat aan de scherpe kant, dus we weten niet of we dit Zalman kunnen aanrekenen. Er is sporadisch wel een klein quality control foutje te vinden, zoals een verkeerd geplakt rubberen ringetje.

De assemblage is wat lastiger dan gemiddeld omdat er zoveel schroefjes zijn en het backplate vervangen moet worden volgens de gebruiksaanwijzing. In de gebruiksaanwijzing staat overigens ook een klein foutje voor AMD gebruikers, maar die zal je snel genoeg doorhebben. Bij AMD gebruikers met AM4 socket, moet je namelijk de buitenste gaten hebben in plaats van de binnenste van het AMD-bracket. Ook vonden we jammer dat er geen schroevendraaier (met magnetische kop) was bijgeleverd, een schroevendraaier ga je namelijk wel nodig hebben.

De prestaties van de koeler zijn goed, maar we hadden ook weinig anders verwacht van een koeler van dit gewicht en met fans van een hoge rpm. De koeler koelt ongeveer net zo goed als de concurrenten. Daar hoef je je dus absoluut geen zorgen over te maken, qua koelprestaties is het een beest. Echter is het geluid wanneer de fans voor 100% draaien echt te hard, maar het optimum vinden we bij een RPM van zo’n 1000, dan is de koeler net zo stil als de concurrenten en koelt net zo goed. Wij hadden liever gezien dat Zalman wat fans had toegevoegd met een groter bereik waarbij ook RPM’s van onder de 800 gehaald konden worden.

Op wat kleine verbeterpuntjes na levert Zalman een goede koeler af. Het is dus niet zonder reden dat de koeler van ons vier sterren krijgt, de koeler is zeker het overwegen waard als je op zoek bent naar een nieuwe processorkoeler. De kans is overigens erg groot dat de koeler echt gaat uitlopen op de concurrenten wanneer je gebruik maakt van een processor die meer warmte genereert. Wij waren in deze review gelimiteerd tot een AMD Ryzen 3700X en in dat geval presteert de koeler gelijk aan de concurrenten op het gebied van koelprestaties. Zalman heeft ons dus in positieve zin verrast en laat duidelijk zien dat ze als nieuwkomer goed op weg zijn om de concurrentie aan te gaan met de andere merken.

In deze review zijn alleen mijn foto's en tekst gebruikt. Het origineel is hier te vinden.